Γράφει η Βάλια Καϊμάκη | valia@inrec.gr

Ο ανιψιός μου, που μόλις έκλεισε 14 μήνες ζωής και μόλις κάνει τα πρώτα του βήματα σε στέρεο έδαφος, παίρνει το κινητό τηλέφωνο του πατέρα του, βρίσκει τις φωτογραφίες και τις αλλάζει περνώντας το δάχτυλο από την οθόνη.
Σε λίγο θα τον δουν και μπροστά στην τηλεόραση να προσπαθεί ν’ αλλάξει κανάλι με τον ίδιο τρόπο… Ανήκει στις γενιές για τις οποίες η τεχνολογία αποτελεί κομμάτι της ζωής τους από την ώρα που βλέπουν την πρώτη ηλιαχτίδα. Δεν συμβαδίζουν, όμως, όλοι τεχνολογικά στην κοινωνία μας. Τα χάσματα -γιατί δεν είναι ένα- μεταξύ γενεών είναι τεράστια. Υπάρχει η γενιά εκείνων που δεν ξέρουν τίποτα, η γενιά εκείνων που τα ψιλοκαταφέρνουν, η γενιά η δικιά μου, που ξέρει αρκετά πράγματα αλλά δεν τα προλαβαίνει όλα, η γενιά των παιδιών μου, που μαθαίνει τα πάντα αυτόματα, η γενιά του ανιψιού μου, που δεν χρειάζεται να μάθει τίποτα γιατί έρχεται φυσικά, σαν τον αέρα που αναπνέει.

Ωστόσο, χρήση της τεχνολογίας δεν σημαίνει μόνο χειρισμός του μηχανήματος. Και μπορεί οι γονείς να μην ξέρουν όλα όσα ξέρουν τα παιδιά τους σε αυτόν τον τομέα, γνωρίζουν όμως πώς να είναι γονείς. Και γονιός σημαίνει να κάνεις το καλύτερο για το παιδί σου. Και το καλύτερο είναι να περιορίζουμε μεν την «οθόνη» ώστε να αφήνουμε χώρο για φυσικές και κοινωνικές δραστηριότητες και, φυσικά διάβασμα, να φροντίζουμε δε ώστε ο χρόνος στην «οθόνη» να είναι δημιουργικός.

Για παράδειγμα, στην προσχολική ηλικία, το παιδί δεν μπορεί να διαβάσει και να γράψει, είναι όμως γεμάτο από ιδέες που προσπαθεί να εκφράσει. Ο παλιός τρόπος ήταν η ζωγραφική. Σήμερα όμως πολλές εφαρμογές μπορούν να το βοηθήσουν να εκφράσει ιδέες ή και συναισθήματα. Και μπορεί ακόμα να ζωγραφίσει στο tablet. Μπορεί να τραβήξει φωτογραφίες και μετά να τις περιγράψει. Αυτό δεν κάναμε κοιτώντας μαζί του ζωγραφιές σε βιβλία, σε μια άλλη εποχή;

Το κλειδί είναι να βρισκόμαστε δίπλα στα παιδιά μας, να κουβεντιάζουμε μαζί τους, να διαλέγουμε μαζί εφαρμογές και παιχνίδια που να προσφέρουν κάτι παραπάνω από το «περνάω τα εμπόδια». Δείχνω ενδιαφέρον, κάνω ερωτήσεις, προτείνω λύσεις, ενθαρρύνω, διορθώνω, εγκωμιάζω… αυτά δεν κάνουμε και σε κάθε άλλη δραστηριότητα; Λίγο προσοχή, όμως, οι περισσότερες εφαρμογές που θέλουν να ονομάζονται «εκπαιδευτικές» είναι βαρετές… το ζητούμενο είναι η κοινωνική εκπαίδευση, όχι οι σχολικές επαναλήψεις.

Μια άλλη ιδέα είναι να κάνουμε μαζί δραστηριότητες που αφορούν όλη την οικογένεια: να κοιτάξουμε τον καιρό ή να κάνουμε τη λίστα για τα ψώνια. Ή να προγραμματίσουμε μαζί ένα ταξίδι που θα θέλαμε να κάνουμε. Η ενασχόληση με καθημερινά θέματα στο tablet αποτελεί γέφυρα ανάμεσα στον εικονικό και τον πραγματικό κόσμο και βοηθάει τα παιδιά να μην «χάνονται». Βοηθάει επίσης να ταξιδέψουμε εικονικά, να μιλήσουμε για τέχνη, ιστορία, γεωγραφία…

Τα μεγάλα προβλήματα (για τους γονείς) θα έρθουν όταν τα παιδιά θα αρχίσουν να μεγαλώνουν. Όλα αυτά που μας κάνουν ν’ ανατριχιάζουμε ως γονείς, εκεί έξω στον αληθινό κόσμο, υπάρχουν και στον εικονικό. Κι εκεί ο έλεγχος είναι σχεδόν αδύνατος. Μόνο αν έχουμε μάθει στο παιδί μας τους κινδύνους, τις παγίδες, τις «σειρήνες» της ζωής, εξηγώντας τους να προσέχουν τα ίδια και στο διαδίκτυο, τότε θα μπορούμε να κοιμόμαστε κάπως πιο ήσυχοι.

Το χάσμα θα υπάρχει πάντα. Εμείς είμαστε μετανάστες στη γη της τεχνολογίας, αλλά τα παιδιά μας είναι αυτόχθονες. Παρ’ όλα αυτά, παραμένουν παιδιά και είναι δικό μας καθήκον να τους μάθουμε κυνήγι, όσο κι αν εμείς έχουμε τόξο και βέλη κι αυτά καραμπίνες.