«Βεβηλωμένη Ομορφιά: Τραγωδία και σημασία του εικονοστασίου της Κύπρου» είναι ο τίτλος έκθεσης του Λευτέρη Ολύμπιου την οποία παρουσιάζει στον Καθεδρικό Ναό Domkerk της Ουτρέχτης.

Την έκθεση θα εγκαινιάσει στις 30 Νοεμβρίου η ιδρύτρια του μη-κερδοσκοπικού και μη κυβερνητικού οργανισμού Walk of Truth, Τασούλα Χατζητοφή, Κύπρια η οποία ζει και εργάζεται στην Ολλανδία.

Η έκθεση την οποία έχει επιμεληθεί η Lisebeth de Jong, θα είναι ανοιχτή για το κοινό μέχρι και τις 6 Ιανουαρίου 2015.

Αναφέρεται σε σχετικό δελτίο Τύπου:

Η επιλογή του χώρου από τον καλλιτέχνη δεν ήταν τυχαία καθώς ο ίδιος εμπνέεται από τις εικόνες των λεηλατημένων εικονοστασίων της  κατεχόμενης Κύπρου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο καθεδρικός ναός Domκerk της Ουτρέχτης κτίστηκε τον 13^ο αιώνα αρχικά σαν καθολικός ναός όπου ήταν η έδρα του καρδιναλίου.

Τον 16^ο αιώνα με την Θρησκευτική Μεταρρύθμιση μετατράπηκε σε Προτεσταντική εκκλησία και ως τέτοια λειτουργεί μέχρι σήμερα.

Η ιστορία του Καθεδρικού Ναού της Ουτρέχτης από τη μια και από την άλλη η τραγική ιστορία των εικονοστασίων της κατεχόμενης Κύπρου και της βεβήλωσής τους από τους Τούρκους εισβολείς, λειτούργησε καταλυτικά για τον καλλιτέχνη εμπνέοντας τον να δημιουργήσει αυτή τη σειρά έργων.

«Τα σημάδια της βίας και της βεβύλωσης του καθολικού ναού είναι  φανερά πέντε αιώνες μετά», αναφέρει ο Ολύμπιος.

«Τα θραύσματα στις κολώνες όπου παλαιότερα στέκονταν τα αγάλματα των καθολικών αγίων παραμένουν ξεκάθαρα. Κομμένα τα κεφάλια από το υπέροχο ανάγλυφο της Αγ. Άννας στο παρεκκλήσι του Van Arkel. Βλέποντας όλα αυτά μου’ ρθαν στο νου οι δικές μας εκκλησίες στην κατεχόμενη Κύπρο, η καταστροφή, η αρπαγή, η βεβήλωση», προσθέτει.

Εικόνα του Αποστόλου Αντρέα, από τον Λευτέρη Ολύμπιο.

Έτσι, ο Ολύμπιος σκέφτηκε να επαναφέρει την παλιά δόξα του ναού με μια σειρά εικόνων, μέσα από ένα “εικονοστάσι” που παραπέμπει στις ορθόδοξες εκκλησίες. Οραματίστηκε ένα εικονοστάσι με εικόνες που  έχουν κλαπεί ή έχουν συληθεί στην κατεχόμενη Κύπρο μετά τον πόλεμο του 1974. Επιπλέον, στην έκθεση θα εκτίθενται και φωτογραφίες οι οποίες απεικονίζουν κατεστραμμένα εικονοστάσια και λεηλατημένους ναούς.

Το έργο, έκτος από εικαστική/θρησκευτική διάσταση αποκτά και διάσταση κοινωνικοπολιτική, εφόσον ανακινεί ένα ζήτημα που είναι πάντα επικαίρο και διαχρονικό: το ζήτημα της καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς.

«Με τη βοήθεια της ακτιβίστριας και φίλης μου Τασούλας Χατζητοφή και του Τμήματος Αρχαιοτήτων της Κύπρου, επέλεξα δεκατέσσερις εικόνες που έγιναν το πρότυπο για τις δικές μου δημιουργίες», εξηγεί ο Ολύμπιος, προσθέτοντας ότι «η εμπλοκή και ο αγώνας της Χατζητοφή για επαναπατρισμό κλεμμένων έργων πίσω στην Κύπρο για περισσότερο από 30 χρόνια, υπήρξε μεγάλη έμπνευση για τον ίδιο και για τον λόγο αυτό της ζητήθηκε να εγκαινιάσει την έκθεση και να μιλήσει στο κοινό.» 

Τα έργα που θα εκτίθενται είναι δουλεμένα σε ξύλο με την παραδοσιακή τεχνική της αγιογραφίας. Θα  είναι αναρτημένα στις κολώνες του κεντρικού κλίτους του ναού, στα σημεία που παλαιότερα βρίσκονταν τα γλυπτά των καθολικών Αγίων, προτού η εκκλησία μετατραπεί σε προτεσταντική.

«Το κάθε έργο έχει να πει τη δική του ιστορία. Την ίδια στιγμή το κάθε ένα κάνει το δικό του, πολιτικό, πολιτιστικό, κοινωνικό σχόλιο», αναφέρει ο Ολύμπιος, τονίζοντας ότι μαζί με τα 14 έργα του, θα παρουσιαστούν τα δεκατέσσερα προσχέδια, τα οποία είχε παρουσιάσει αρχικά στην επιτροπή του Ναού και τα οποία θα παίξουν το ρόλο του ξεναγού για τον επισκέπτη.

Παράλληλα με την έκθεση των έργων θα προβάλλεται μια δεκάλεπτη ταινία της Ολλανδής σκηνοθέτιδας  Marlijn Franken, η οποία επικεντρώνεται στο θρησκευτικό μέρος της εικαστικής δουλειάς του Ολύμπιου.

Η έκθεση στον Καθεδρικό Ναό της Ουτρέχτης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια συνομιλία ή ένας διάλογος μεταξύ των δεκατεσσάρων έργων του Ολύμπιου και του Καθεδρικού Ναού, ένας διάλογος με ιστορικές, πολιτικές και θρησκευτικές παραμέτρους. Όπως σημειώνει μεταξύ άλλων η επιμελήτρια της έκθεσης στο κείμενο του καταλόγου «Με αυτό τον υπέροχο τρόπο έχει επιτευχθεί εδώ μια συνάντηση μεταξύ Ανατολής και Δύσης.»

Ο καλλιτέχνης

Ο Λευτέρης Ολύμπιος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κύπρο. Αποφοίτησε από την Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στην Ολλανδία. Από το 1984 ζει και εργάζεται στο Άμστερνταμ, ένα μέρος στο οποίο τα πολιτιστικά δρώμενα προσφέρουν αμέτρητες ευκαιρίες για έναν ελεύθερο καλλιτέχνη. Νιώθει οικεία στην πόλη αυτή, στην οποία ζουν τόσοι πολλοί άνθρωποι από διαφορετικές εθνικότητες. Το έργο του έχει αποκτήσει σημαντική διεθνή αναγνώριση. Το 1997 εκπροσώπησε την Κύπρο στη Biennale της Βενετίας.

Οι δεσμοί που έχει με την γενέτειρα του είναι μεγάλοι. Ο πολιτισμός και η θρησκεία παραμένουν σημαντικά για εκείνον και παρακολουθεί συστηματικά τις κοινωνικό-πολιτικές εξελίξεις που συμβαίνουν στο νησί. Όλα αυτά αποτελούν συνεχή πηγή έμπνευσης η οποία έχει ως αποτέλεσμα ένα επαναλαμβανόμενο “μοτίβο” στα έργα του: εναντίωση στην καταπίεση και τη [θρησκευτική] αδιαλλαξία, δίνοντας ελπίδα για συμφιλίωση και συνομιλία με τον “Άλλο”.

ΑΡΧΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Εικόνα του Χριστού, από τον Λευτέρη Ολύμπιο, στο πλαίσιο της έκθεσης «Βεβηλωμένη Ομορφιά», Ουτρέχτη 2014